25 maja 1963 roku w stolicy Etiopii – Addis Abebie do życia została powołana Organizacja Jedności Afrykańskiej, która w 2002 roku została przekształcona w Unię Afrykańską[1]. Rocznica powstania OJA na całym świecie obchodzona jest jako Dzień Afryki.
Na przełomie XIX i XX wieku na kontynencie amerykańskim zrodziła się idea panafrykańska. Była to wówczas koncepcja bardziej filozoficzna niż polityczna. Proklamowała ona jedność czarnej rasy, jej wspólnotę duchową i specyficzne wartości oraz prawo do samostanowienia, a także równość z innymi rasami[2]. Pierwsi panafrykaniści mało wiedzieli o Afryce, o sytuacji na tym kontynencie, jego różnorodności plemiennej, językowej, obyczajowej i ekonomicznej. Dopiero po II wojnie światowej afrykańscy liderzy stali się aktywnymi członkami ruchu panafrykańskiego[3]. Liderem wolnej Afryki był min. Hajle Sylassje – cesarz Etiopii, współzałożyciel Organizacji Jedności Afrykańskiej. On sam 25 maja 1963 roku powiedział: „Afryka jest źródłem zasobów do eksploatacji, a Afrykanie ciałami wystawionymi na sprzedaż. Nasz Armagedon się skończył. (…) Teraz potrzebujemy organizacji, dzięki której głos Afryki będzie słyszany na świecie” [4].
Początkowym celem OJA była postępująca dekolonizacja kontynentu. Udzielano wsparcia organizacjom walczącym o niepodległość w Rodezji, RPA i Angoli. Skupiano się również na problemie rasizmu oraz dbaniu o interesy państw już niepodległych. Jednak z powodu braku własnych sił pokojowych oraz zasady nieingerowania w politykę wewnętrzną innych państw, OJA była bezsilna wobec krwawych wojen toczących się na kontynencie[5]. Wojny wewnątrzpaństwowe stanowią wyzwanie dla Afryki po dzień dzisiejszy. Wiele konfliktów, które mają miejsce są powodem różnic etniczno-plemiennych. Duży wpływ na obraz dzisiejszej Afryki miały również czasy kolonialne. Tak było chociażby w Rwandzie, gdzie Belgowie podsycali antagonizmy między Tutsi i Hutu, stawiając wyżej w hierarchii społecznej tych pierwszych[6].
Afryka jest kontynentem wielobarwnym i bardzo zróżnicowanym etnicznie, przez co czasem ciężko o jedność wśród lokalnych społeczności poszczególnych państw. Obraz ten doskonale oddaje Anna Krogulska – świecka misjonarka – w swojej książce „Czy w Niebie Będzie Las?”. Będąc w Kamerunie wśród Pigmejów Baka, staje się naocznym świadkiem dyskryminacji tych pierwszych przez miejscową ludność Bantu. Szczególnie osobliwy jest fragment, w którym misjonarka opisuje sytuację, gdy w Wigilię Bożego Narodzenia, Pigmeje przyszli do Kościoła na Mszę Świętą. Jak sama pisze: „Nie miałam odwagi prosić Pigmejów, aby przyszli na Eucharystię. Wiedziałam, że Murzyni będą bardzo ładnie ubrani i że nie są przyzwyczajeni do modlitwy razem z Pigmejami. Obawiałam się, że będzie Pigmejom bardzo przykro wobec nieprzewidzianych reakcji Murzynów.” [7] Wszystkie obawy zniknęły gdy Pigmeje przyszli na Eucharystię, nie zważając na drwiny, które z czasem zamilkły. Po chwili wszyscy byli razem: „Ochrzczeni i nieochrzczeni; czarni, brązowi i biali; bogaci i biedni; mocni i słabi; zdrowi i chorzy; wielcy i mali.” [8]
Zjednoczenie przyszło wobec prawdy jaką o człowieku niesie Jezus Chrystus. To w nim odkrywamy prawdziwą tożsamość i pokorę. Uczymy się szacunku i miłości do drugiego człowieka, bez której nie jesteśmy w stanie budować prawdziwej jedności i wspólnoty. W Dniu Afryki pamiętajmy o problemach Czarnego Lądu i wyzwaniach, jakie przed nim stoją. Wspierajmy słabszych i biedniejszych. Propagujmy prawdę, bez której nie sposób budować integralności.
Adam Amine
[1]https://www.ekokalendarz.pl/kategoria/swieta/dzien-afryki/
[3]Ibidem
[4]https://www.polskieradio.pl/39/1240/artykul/852163,afryka-organizacja-jednosci-afrykanskiej-konczy-50-lat
[5]Ibidem
[6]Jacek Reginia-Zacharski, Rwanda wojna i ludobójstwo, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2012, s. 30
[7]Anna Krogulska, Czy w niebie będzie las?, s. 87
[8]Ibidem, s. 88
FUNDACJA DZIECI AFRYKI
al. Zjednoczenia 13
01-829 Warszawa
tel. 22-381-27-74, 601-319-878
rachunek w mBank:
04 1140 2004 0000 3302 8070 6407
09 1140 2004 0000 3902 8070 7963
kod SWIFT: BREXPLPWMBK